L&P: Klimaat begint bij jezelf

Thema: Lees & Praat platen

Klimaat begint bij jezelf

In een klein dorpje werd de opwarming van de aarde steeds voelbaarder. De zomers werden heter, het
waterpeil daalde en oogsten mislukten vaker. Overal klaagden mensen over de hitte en de droogte.
"Iemand zou hier toch iets aan moeten doen," zeiden ze tegen elkaar. Maar wie? De burgemeester besloot
actie te ondernemen. Hij riep de dorpsbewoners bijeen en zei: "We kunnen samen iets doen om ons dorp
groener en koeler te maken. Als iedereen vijf euro bijdraagt, kunnen we jonge bomen planten.
Deze bomen zullen helpen om de temperatuur te verlagen en onze leefomgeving aangenamer te maken.
Maar dat is niet alles. Jullie krijgen allemaal een eigen boompje. Plant het vannacht tussen acht en twaalf
uur voor je huis en geef het water. Zo dragen we samen bij aan een betere toekomst."Iedereen knikte
instemmend. Vijf euro? Natuurlijk hadden ze dat. Een boompje planten? Dat klonk goed.
Die avond werd het gemeentehuis verduisterd om energie te besparen, en de inwoners brachten hun
enveloppen. Maar in het donker dacht iedereen hetzelfde: "Als de rest vijf euro geeft, maakt het niet uit als
ik niets geef." En: "Ik ben moe, ik plant dat boompje morgen wel… of iemand anders doet het vast."
De volgende ochtend opende de burgemeester de enveloppen. Ze waren leeg. Buiten stonden de
jonge boompjes onaangeroerd, hun wortels droog in de brandende zon.
Niemand had zijn verantwoordelijkheid genomen.Tijdens de raadsvergadering keek de burgemeester de
mensen ernstig aan. "Dit," zei hij, terwijl hij naar de lege enveloppen wees, "is precies waarom de aarde
opwarmt. We weten wat we moeten doen, maar we wachten op een ander om het te doen.
Minder energie verbruiken, minder vliegen, minder autorijden, minder verspillen, het zijn allemaal keuzes
die we zelf moeten maken. Maar zolang we denken dat een ander het wel oplost, verandert er niets.
"De dorpsbewoners zwegen beschaamd. Ze beseften dat hun lege envelop en ongeplante boompje
niet alleen symbool stonden voor hun nalatigheid die nacht, maar ook voor hun houding tegenover het
klimaatprobleem. Vanaf die dag begonnen ze hun eigen gewoonten te veranderen, niet omdat iemand
anders het zou doen, maar omdat ze inzagen dat élke bijdrage telt. 

1. Empathische vraag:
Hoe denk je dat de burgemeester zich voelde toen hij de lege enveloppen opende en de ongeplante boompjes zag?
(Hiermee laat je leerlingen zich inleven in de gevoelens van de burgemeester en de teleurstelling die hij ervaart.)

2. Herkennen van problemen en situaties bij anderen:
Kun je een situatie bedenken waarin mensen ook wachten op anderen om iets te doen, bijvoorbeeld in je buurt, op school of in het nieuws?
(Hiermee help je leerlingen vergelijkbare situaties te herkennen, zoals zwerfafval dat blijft liggen omdat niemand het opruimt.)

3. Herkennen van de situatie voor de leerling zelf:
Heb jij wel eens een moment gehad waarin je dacht: ‘Laat iemand anders het maar doen’? Wat gebeurde er daarna?
(Hiermee stimuleer je leerlingen om een persoonlijke link te leggen met het verhaal.)

4. Zelfreflectie:
Wat kun jij zelf doen om te zorgen dat je niet wacht op anderen, maar zelf in actie komt als iets belangrijk is?
(Hiermee help je leerlingen nadenken over hun eigen rol en verantwoordelijkheid in het dagelijks leven.)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------extra

Moraal van het verhaal: Het verhaal laat zien hoe mensen vaak denken dat een ander het probleem wel oplost,
waardoor er uiteindelijk niets gebeurt. Dit is precies wat er met klimaatverandering gebeurt: iedereen erkent het probleem,
maar als niemand zelf verantwoordelijkheid neemt, verandert er niets. Kleine acties van iedereen samen kunnen juist een
groot verschil maken.
Advies voor een docent: Om kinderen het verhaal goed te laten begrijpen, kun je de volgende aanpak gebruiken:

Vragen stellen vóór het lezen: Wat weten jullie al over klimaatverandering? Wat gebeurt er als iedereen denkt:
“Een ander lost het wel op”? Kennen jullie situaties waarin mensen afwachten in plaats van zelf iets te doen?
Tijdens het lezen: Laat leerlingen voorspellen wat er gaat gebeuren als niemand de boom plant. Vraag hen
wat zij zouden doen als ze in het dorp woonden. Nabespreking:Waarom deed niemand iets, terwijl iedereen
wist dat het belangrijk was?Kun je dit vergelijken met echte problemen, zoals energieverspilling of plasticvervuiling?
Wat kunnen wij zelf doen om niet in de valkuil te trappen van “iemand anders doet het wel”?
Actieve verwerking:Laat leerlingen zelf een oplossing bedenken voor een milieuprobleem in hun omgeving.
Organiseer een kleine actie in de klas, zoals een inzamelactie of een boom planten.Laat ze een kort toneelstukje
maken waarin ze laten zien wat er gebeurt als niemand actie onderneemt.Door het verhaal interactief te maken,
blijven de boodschap en de les beter hangen.

Ter overdenking

Kennelijk had iedereen gedacht: 'Ik hoef geen melk te gebruiken, iemand anders
doet het wel.' Zo gaat het ook bij het helpen en iets bijdragen aan onze samenleving
en de wereld. Ga er dan niet vanuit dat anderen er wel voor zullen zorgen! Het
begint bij onszelf. Als wij het niet doen, doet misschien niemand het! Dus, verander
jezelf voor een ??betere samenleving en een betere wereld. Dat zal het verschil maken.
Door zelf het juiste te doen en onze verantwoordelijkheid te nemen kunnen we
anderen inspireren om dat ook te doen.